ریفلاکس در بزرگسالان و کودکان
بازگشت اسيد معده به مري يا دهان ریفلاکس نامیده مي شود. اين حالت در نوزادان، کودکان و بزرگسالان کاملاً طبيعي بوده و در بيشتر موارد آسيبي به فرد وارد نمي سازد و حالات آزاردهنده زود برطرف مي شود. وقتی غذا از راه لوله مري به معده ميرسد، در قسمت انتهايي مري دريچهاي وجود دارد که با رسيدن غذا به آن باز شده تا اجازه ورود غذا به معده را بدهد و پس از عبور غذا بسته ميشود. حال اگر اين دريچه به طور کامل بسته نشود مقداري از محتويات معده به مري يا دهان باز ميگردد و اين محتوات اسيدي معده ميتواند باعث آسيب به بافت مري و دهان، بروز التهاب و در موارد شديد حتي بروز آسم شود.
علایم و نشانه های ریفلاکس
در کودکان در سنين قبل از مدرسه، علائم شامل کاهش وزن، تهوع، احساس وجود غذا در دهان يا گلو، ترش کردن و عدم تمايل به غذا که بيشتر به علت بروز درد اتفاق ميافتد ميباشد و در کودکان بزرگتر و بزرگسالان مهمترين علامتها عبارتند از: احساس وجود اسيد در گلو، تهوع، درد يا سوزش سردل، افزایش ترشح بزاق در دهان، احساس ناخوشايند يا درد حين بلع و احساس چسبندگي غذا به لوله گوارش پس از بلع.
دردها معمولاً پس از وعده هاي غذايي اتفاق ميافتند و ممکن است فرد را از خواب بيدار کنند. اين دردها با استرس يا حالت دراز کش بدتر شده و ميتوانند از دقايق تا ساعتها طول بکشند.
درمان
1- تغيير سبک زندگي:
اين قسمت يکي از مهمترين مباحث در ریفلاکس است که حتي ميتواند به اندازه داروها در بزرگسالان مؤثر بوده و در کودکان در موارد خفيف، متوسط و گاهي شديد تنها درمان بيماري در نظر گرفته مي شود. اجتناب از مصرف برخي غذاهاي خاص: کافئين، شکلات، فلفل، نوشيدنيهاي اسيدي مثل کولا و آب پرتقال و همچنين غذاهاي پرچرب مثل پيتزا و سيبزميني سرخ شده ميتوانند باعث تشديد ریفلاکس شوند و لذا بايد از مصرف آنها اجتناب کرد.
- بالا بردن سر به اندازه 20-15 سانتي متر بالاتر از سطح بدن به هنگام خواب ميتواند در کاهش ریفلاکس و سوزش سر دل بسيار مؤثر باشد.
- کاهش وزن: اين مورد بيشتر در افرادي که شاخص جرم بدني (BMI ) 30 يا بيشتر دارند و به اصطلاح چاق هستند کمک کننده خواهد بود.
- اجتناب از مصرف تنباکو: مصرف تنباکو و يا بودن در کنار افرادي که تنباکو مصرف ميکنند ميتواند منجر به بدتر شدن ریفلاکس شود.
- اجتناب از دراز کشيدن بلافاصله بعد از صرف غذا: توصیه میشود 3-2 ساعت بین مصرف شام و خواب فاصله وجود داشته باشد.
- جويدن آدامس: اين کار با تحريک ترشح بزاق ميتواند به بهبود ریفلاکس و رقیق سازی اسید بازگشته به دهان کمک کند، هر چند در کودکان زير 4 سال جويدن آدامس توصيه نميشود.
2- دارودرمانی:
به طور کلي 3 دسته دارويي عمده در درمان ریفلاکس کمک کننده هستند. دسته اول که به مهارکننده های پمپ پروتون معروف هستند ترشح اسيد در معده را بلوک ميکنند. معروفترين مثال هاي اين دسته امپرازول و پنتوپرازول هستند که مي توانند با اين مکانيسم به کنترل ریفلاکس کمک کنند. اين داروها بايد 30 دقيقه قبل از صبحانه مصرف شوند و معمولاً پس از 4-2 هفته از شروع درمان اثرات درماني آنها ظاهر مي شود. دسته دوم مهارکننده هاي هيستامين هستند که باعث کاهش ترشح اسيد معده مي شوند. معروفترين مثال هاي اين دسته رانيتيدين و فاموتيدين هستند که البته اثربخشي اين دسته کمتر از دسته اول است. دسته سوم داروهاي آنتي اسيد هستند؛ اين داروها تنها به عنوان درمان مقطعي و کوتاه مدت توصيه مي شوند و اثربخشي بسيار کمتري نسبت به دو دسته اول در کنترل ریفلاکس دارند. مهم ترين مثال هاي اين دسته آلومينيوم هيدروکسايد و منيزيم هيدروکسايد است.
مواقع ضروری مراجعه به پزشک
- تهوع تکرار شونده بخصوص اگر همراه با خون يا کاهش وزن شديد باشد
- سوزش سر دل تکرار شونده يا درد در قسمت بالاي قفسه سينه و گلو
- درد يا ناراحتي هنگام بلع
- مشکلات تنفسي اخير مثل خس خس سينه و سرفه هاي مزمن